معرفی رشته طراحی فضای سبز
واژه شناسی:
طراحی فضای سبز به انگلیسی (Green Space Design) ، همان طور که از اسمش نیز پیداست، این تخصص به طراحی فضاهای سبز داخلی و خارجی مربوط است و مانند معماری کل ساختمان، شامل تمام بخش های سازه، تاسیسات، مصالح، رنگ، ترکیب بندی و . . . اما با در نظر گیری خلق فضای سبز می باشد.
رشته های علمی و دانشگاهی مد نظر در دپارتمان تخصصی طراحی فضای سبز در مجموعه طراحی و مهندسی شارینا، مهندسی فضای سبز و معماری منظر می باشند.
مهندسی فضای سبز نیز میان رشته‌ای است که برگرفته از مهندسی معماری، مهندسی باغبانی و مهندسی عمران می‌باشد. مباحثی از قبیل شرایط مناسب برای رشد و نگهداری درختان و گلها (خاک شناسی، آبیاری و…) و مباحث طراحی محیط در این رشته مطرح است که این رشته را جذاب می‌کند. این رشته به معماری منظر بسیار نزدیک بوده و از آن با عنوان مهندسی طراحی منظر نیز یاد می‌شود. این رشته در ایران عمر کوتاهی دارد و یکی از زیر شاخه های رشته ی علوم و مهندسی باغبانی می باشد. تقریبا نصف واحد های چارت کارشناسی این رشته توسط مهندسی باغبانی ارئه می شود.
تعریف و مفهوم طراحی فضای سبز:
هر فردی در دنیا به ۲ تا ۴ متر مربع فضای سبز نیاز دارد تا با کمبود اکسیژن و مشکلات جسمی و روانی روبرو نشود. در این میان مهندسی فضای سبز با ایجاد فضای سبز در سطح شهرها مانند کاشت درختان در حاشیه خیابان‌ها و ایجاد انواع پارک‌های جنگلی، کوهستانی و منطقه‌ای، فضاسازی و زیباسازی پارک‌ها، کاهش آلودگی‌های بصری و ایجاد مناظر زیبا، تقلیل صداهای آزار دهنده و تعدیل آلودگی‌های صوتی، حفاظت و صیانت از محیط طبیعی و منابع موجود در آن، حفاظت از تنوع حیاتی گیاهان، عامل حفظ فضای سبز و سلامت و زیبایی سکونت‌گاه‌های انسان می‌گردد و نیاز انسان‌ها را به فضای سبز مورد نظر تأمین می‌کند. در واقع مهندسی فضای سبز با ایجاد و حفظ مناظر طبیعی در اطراف منازل و در سطوح وسیع تر؛ یعنی شهر و اطراف آن، کیفیت زندگی را در شهرها بالا می برد. زیرا فضای سبز شهر، دستگاه تنفس شهر است. از سوی دیگر ایجاد فضای سبز به سلامت جسم و روان ساکنین شهرها کمک می‌کند تا مردمی که امکان استفاده روزمره از طبیعت را در خود شهر ندارند، این امکان برای آنها به وجود آید.
به منظور افزايش سطح دانش و کيفيت مهندسي طراحي فضاي سبز ضروري است به ترتيب متخصصيني که بتوانند با استفاده از دانش و تجربه خود نسبت به طراحي فضاي سبز که از حرفه هاي طراحي و از هنرهاي ظريفه است اقدام کرده و از طرفي در آموزش، تحقيق و برنامه ريزي توسعه و بهبود اين رشته فعاليت نمايند. مطالعه و بررسي در زمينه طراحي، کاشت و پرورش نباتات و تلفيق علوم گياهي با معماري بطوري که در حل مسائل مربوط به رابطه بشر با طبيعت اطرافش در مقياس مختلف کمک نمايد، رشته اي از علوم دانشگاهي را تشکيل مي دهد که تحت عنوان رشته مهندسي فضاي سبز ناميده مي شود.
طراحی فضای سبز مجموعه اي از علم و هنر است و دانشجوي اين رشته بايد هم به علم کشاورزي و هم هنر طراحي و معماري مسلط و علاقه مند باشد. دانشجوي مهندسي فضاي سبز بايد به علم کشاورزي اعم از خاک شناسي، هواشناسي، چمن کاري، باغباني و گلکاري آشنايي داشته باشد تا به عنوان مثال بتواند بذر چمن مناسب تهيه کرده و با کود مناسب و آبياري به موقع، چمني مناسب براي زمين بازي يا تزئين ميادين گل تهيه نمايد، هم چنين بتواند گياهاني با گل هاي بزرگ و بادوام پرورش دهد و درختان مناسب براي حاشيه خيابان ها انتخاب کرده و آن ها را به درستي هرس کند.
از سوی دیگر دانشجوی رشته فضای سبز باید فردی با ذوق و هنرمند باشد و به طراحی و نقشه کشی علاقه‌مند باشد تا بتواند از گیاهان زینتی در طراحی محوطه‌های مسکونی، اداری و تجاری به خوبی بهره گیرد و در طراحی پارک و پارک سازی، طراحی فضاهای شهری و محوطه‌های ویژه مثل محوطه‌های صنعتی، دانشگاهی، شهرک‌های مسکونی و اتوبان‌ها به یاری ذوق و هنر خویش طرح‌هایی مناسب و زیبا ارائه دهد.
“کمبود فضای سبز باعث خستگی و افسردگی شهروندان و در نهایت کاهش توانایی فکری و روحی آنان می‌شود.”
گرایش های رشته مهندسی فضای سبز در مقطع کارشناسی ارشد و مقاطع بالاتر:
۱- مهندسی طراحی محیط زیست. ۲- معماری منظر. ۳- طراحی شهری.
۴- برنامه ریزی شهری
واحد های درسی طراحی فضای سبز:
در رشته طراحی فضای سبز، دانشجویان واحدهای درسی آبیاری عمومی، درختان و درختچه‌های زینتی، رسم فنی، چمن کاری ، طراحی و نقشه برداری ، اصول باغبانی ، خاک‌شناسی عمومی، گلکاری، گیاهان آپارتمانی، حاصلخیزی خاک‌ها و کودها، انسان و محیط زیست، عکس های هوایی، هوا و اقلیم شناسی، بیان تصویری، اصول طراحی، تاریخ معماری و مهندسی فضای سبز، مصالح و روش‌های ساختمانی، طراحی سیستم های آبیاری، کاربرد کامپیوتر در فضای سبز، طراحی کاشت گیاهان زینتی، طراحی فضاهای شهری، سازه‌ها در فضای سبز، طراحی محوطه‌های ویژه، مدیریت فضای سبز، کارآموزی، جلسۀ بحث، پروژه و … را می گذرانند.
نرم افزارهای طراحی فضای سبز:
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده‌های روزافزون از سیستم‌های کامپیوتری، طراحی فضای سبز نیز دستخوش این کاربردها بود و امروزه سیستم‌های بسیاری در راستای ایجاد بستری امن و سریع برای دسترسی به پرونده‌های طراحی فضای سبز در آتلیه ها طراحی شده است. از جمله پرکاربردترین نرم افزارهای مورد استفاده در این رشته:
اتوکد (auto cad)، اسکچ اپ (sketchup)، گاردن پلنر (garden planner)، وی ری (vray)،
Realtime Landscaping Architect ، لومیون (lumion) می‌باشند.