معرفی رشته طراحی فضای سبز
واژه شناسی:
طراحی فضای سبز به انگلیسی (Green Space Design) ، همان طور که از اسمش نیز پیداست، این تخصص به طراحی فضاهای سبز داخلی و خارجی مربوط است و مانند معماری کل ساختمان، شامل تمام بخش های سازه، تاسیسات، مصالح، رنگ، ترکیب بندی و . . . اما با در نظر گیری خلق فضای سبز می باشد.
رشته های علمی و دانشگاهی مد نظر در دپارتمان تخصصی طراحی فضای سبز در مجموعه طراحی و مهندسی شارینا، مهندسی فضای سبز و معماری منظر می باشند.
مهندسی فضای سبز نیز میان رشته‌ای است که برگرفته از مهندسی معماری، مهندسی باغبانی و مهندسی عمران می‌باشد. مباحثی از قبیل شرایط مناسب برای رشد و نگهداری درختان و گلها (خاک شناسی، آبیاری و…) و مباحث طراحی محیط در این رشته مطرح است که این رشته را جذاب می‌کند. این رشته به معماری منظر بسیار نزدیک بوده و از آن با عنوان مهندسی طراحی منظر نیز یاد می‌شود. این رشته در ایران عمر کوتاهی دارد و یکی از زیر شاخه های رشته ی علوم و مهندسی باغبانی می باشد. تقریبا نصف واحد های چارت کارشناسی این رشته توسط مهندسی باغبانی ارئه می شود.
تعریف و مفهوم طراحی فضای سبز:
هر فردی در دنیا به ۲ تا ۴ متر مربع فضای سبز نیاز دارد تا با کمبود اکسیژن و مشکلات جسمی و روانی روبرو نشود. در این میان مهندسی فضای سبز با ایجاد فضای سبز در سطح شهرها مانند کاشت درختان در حاشیه خیابان‌ها و ایجاد انواع پارک‌های جنگلی، کوهستانی و منطقه‌ای، فضاسازی و زیباسازی پارک‌ها، کاهش آلودگی‌های بصری و ایجاد مناظر زیبا، تقلیل صداهای آزار دهنده و تعدیل آلودگی‌های صوتی، حفاظت و صیانت از محیط طبیعی و منابع موجود در آن، حفاظت از تنوع حیاتی گیاهان، عامل حفظ فضای سبز و سلامت و زیبایی سکونت‌گاه‌های انسان می‌گردد و نیاز انسان‌ها را به فضای سبز مورد نظر تأمین می‌کند. در واقع مهندسی فضای سبز با ایجاد و حفظ مناظر طبیعی در اطراف منازل و در سطوح وسیع تر؛ یعنی شهر و اطراف آن، کیفیت زندگی را در شهرها بالا می برد. زیرا فضای سبز شهر، دستگاه تنفس شهر است. از سوی دیگر ایجاد فضای سبز به سلامت جسم و روان ساکنین شهرها کمک می‌کند تا مردمی که امکان استفاده روزمره از طبیعت را در خود شهر ندارند، این امکان برای آنها به وجود آید.
به منظور افزایش سطح دانش و کیفیت مهندسی طراحی فضای سبز ضروری است به ترتیب متخصصینی که بتوانند با استفاده از دانش و تجربه خود نسبت به طراحی فضای سبز که از حرفه های طراحی و از هنرهای ظریفه است اقدام کرده و از طرفی در آموزش، تحقیق و برنامه ریزی توسعه و بهبود این رشته فعالیت نمایند. مطالعه و بررسی در زمینه طراحی، کاشت و پرورش نباتات و تلفیق علوم گیاهی با معماری بطوری که در حل مسائل مربوط به رابطه بشر با طبیعت اطرافش در مقیاس مختلف کمک نماید، رشته ای از علوم دانشگاهی را تشکیل می دهد که تحت عنوان رشته مهندسی فضای سبز نامیده می شود.
طراحی فضای سبز مجموعه ای از علم و هنر است و دانشجوی این رشته باید هم به علم کشاورزی و هم هنر طراحی و معماری مسلط و علاقه مند باشد. دانشجوی مهندسی فضای سبز باید به علم کشاورزی اعم از خاک شناسی، هواشناسی، چمن کاری، باغبانی و گلکاری آشنایی داشته باشد تا به عنوان مثال بتواند بذر چمن مناسب تهیه کرده و با کود مناسب و آبیاری به موقع، چمنی مناسب برای زمین بازی یا تزئین میادین گل تهیه نماید، هم چنین بتواند گیاهانی با گل های بزرگ و بادوام پرورش دهد و درختان مناسب برای حاشیه خیابان ها انتخاب کرده و آن ها را به درستی هرس کند.
از سوی دیگر دانشجوی رشته فضای سبز باید فردی با ذوق و هنرمند باشد و به طراحی و نقشه کشی علاقه‌مند باشد تا بتواند از گیاهان زینتی در طراحی محوطه‌های مسکونی، اداری و تجاری به خوبی بهره گیرد و در طراحی پارک و پارک سازی، طراحی فضاهای شهری و محوطه‌های ویژه مثل محوطه‌های صنعتی، دانشگاهی، شهرک‌های مسکونی و اتوبان‌ها به یاری ذوق و هنر خویش طرح‌هایی مناسب و زیبا ارائه دهد.
“کمبود فضای سبز باعث خستگی و افسردگی شهروندان و در نهایت کاهش توانایی فکری و روحی آنان می‌شود.”
گرایش های رشته مهندسی فضای سبز در مقطع کارشناسی ارشد و مقاطع بالاتر:
۱- مهندسی طراحی محیط زیست. ۲- معماری منظر. ۳- طراحی شهری.
۴- برنامه ریزی شهری
واحد های درسی طراحی فضای سبز:
در رشته طراحی فضای سبز، دانشجویان واحدهای درسی آبیاری عمومی، درختان و درختچه‌های زینتی، رسم فنی، چمن کاری ، طراحی و نقشه برداری ، اصول باغبانی ، خاک‌شناسی عمومی، گلکاری، گیاهان آپارتمانی، حاصلخیزی خاک‌ها و کودها، انسان و محیط زیست، عکس های هوایی، هوا و اقلیم شناسی، بیان تصویری، اصول طراحی، تاریخ معماری و مهندسی فضای سبز، مصالح و روش‌های ساختمانی، طراحی سیستم های آبیاری، کاربرد کامپیوتر در فضای سبز، طراحی کاشت گیاهان زینتی، طراحی فضاهای شهری، سازه‌ها در فضای سبز، طراحی محوطه‌های ویژه، مدیریت فضای سبز، کارآموزی، جلسۀ بحث، پروژه و … را می گذرانند.
نرم افزارهای طراحی فضای سبز:
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده‌های روزافزون از سیستم‌های کامپیوتری، طراحی فضای سبز نیز دستخوش این کاربردها بود و امروزه سیستم‌های بسیاری در راستای ایجاد بستری امن و سریع برای دسترسی به پرونده‌های طراحی فضای سبز در آتلیه ها طراحی شده است. از جمله پرکاربردترین نرم افزارهای مورد استفاده در این رشته:
اتوکد (auto cad)، اسکچ اپ (sketchup)، گاردن پلنر (garden planner)، وی ری (vray)،
Realtime Landscaping Architect ، لومیون (lumion) می‌باشند.