معرفی رشته شهرسازی
واژه شناسی:
شهرسازی واژه معادل رشته Municipal Engineering در انگلستان است که در سیستم دانشگاهی ایران در رده مهندسی طبقه بندی شده‌است اما معمولاً در دانشکده هنر و معماری ارائه می‌گردد. تاریخچه ساخت و کاربرد این واژه در فارسی برمی گردد به حضور کارشناسان آلمانی در ایران در دهه بیست خورشیدی که در برابر واژه آلمانی Städtebau با همین مفهوم مشابه ساخت و ساز شهر قرار داده شد.
تعریف و مفهوم شهرسازی:
شهرسازی در یک تعریف عام عبارتست از مداخله و تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان. در کتب درسی دانشگاهی آمده‌است که مجموعه روش‌ها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیله آن شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد. یا شهرسازی عبارت است از مطالعه طرح ریزی و توسعه شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
علم شهرسازی، مقوله ای میان رشته‌ای (interdisciplinary) است. و این علم در طی طریق تکاملی خود ملقمه ای از دانش، فن و هنر خواهد بود، یعنی همواره چرخ شهرسازی با کنار هم قرار گرفتن این سه حوزه چرخش و حیات خواهد داشت تا منجر به حیات با کیفیت شهری شود.
دیاگرام ۱-۱- چرخه ی حیاط شهرسازی که منجر به حیات با کیفیت شهری می شود.
تحصیلات تکمیلی:
این رشته برای ادامه تحصیل در سطح کارشناسی ارشد دانشگاه‌های ایران شامل چهار گرایش مدیریت شهری، طراحی شهری، برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی منطقه‌ای است و در مقطع دکتری نیز تحت عنوان شهرسازی می‌باشد.
گرایش طراحی شهری نیز در مقطع فوق لیسانس در ایران ارائه می‌شود که مباحث زیبایی‌شناسی و منظر شهری در آن بیشتر از برنامه‌ریزی شهری و سایر گرایش ها در تحصیلات تکمیلی به چشم می‌خورد.
واحدهای درسی مهندسی شهرسازی:
در مقطع کارشناسی شهرسازی، دانشجویان واحدهای درسی تاریخ شهر و شهرنشینی، شهرشناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد شهری، جغرافیای شهری، اقلیم شناسی، فضاهای شهری، برنامه ریزی شهری، مسکن، طراحی شهری و نیز مبانی زیبایی شناختی، هندسه، اسکیس و راندو، پرزانته، نور،صدا و رنگ در شهر، زیرساخت های شهری، تاسیسات و تجهیزات شهری، ترافیک شهری و … را می گذرانند که این نشان از میان رشته‌ای (interdisciplinary) بودن شهرسازی دارد و نمی توان نام آن را فقط برنامه ریزی شهری گذاشت (چرا که عده ای به غلط معتقداند شهرسازی همان برنامه ریزی شهری است…) زیرا در برنامه‌ریزی شهری به ابعاد طراحی شهری و ابزارها و روش های آن چون: اسکیس و راندو و پرزانته و مباحث زیبایی شناختی کمتر وارد می‌شوند و طراحان شهری بر این مباحث مسلط هستند.
نرم افزارهای شهرسازی:
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده‌های روزافزون از سیستم‌های کامپیوتری، شهرسازی نیز دستخوش این کاربردها بود و امروزه سیستم‌های بسیاری در راستای ایجاد بستری امن و سریع برای دسترسی به پرونده‌های شهرسازی در شهرداری‌ها طراحی شده‌است. از جمله پرکاربردترین نرم افزارهای مورد استفاده در این رشته:
جی آی اس، اتوکد، اس پی اس اس، اکسپرت چویس، سیتی انجاین، سورفر، نرم‌افزارهای سه بعدی مثل اسکچ آپ و . . . می‌باشند.
فلسفه وجودی شهرسازی:
بواسطه نقشی که شهرسازی در ایجاد بستر مناسب برای زندگی شهروندان دارد، روز به روز براهمیت و اعتبار آن به عنوان یک رشته و حرفه فعال و موثر افزوده می‌شود. شهرسازی قطعا نقش موثر و تعیین کننده ای در هدایت و شکل‌گیری جامعه ای مطلوب ایفا می کند. شکل دادن و نظم بخشیدن به شهرها و جوامع و ارتقای کیفیت زندگی شهری به گونه ای که اهداف و ارزشهای مورد نظر جامعه آرمانی و متعالی را تحقق بخشد دلیل اصلی به وجود آمدن رشته شهرسازی است.
“علم شهرسازی با تمامی ابعاد خود، تنها راه رسیدن به آرمانشهر یا مدینه ی فاضله است . .”